Rusya’nın işgali nedeniyle Ukrayna’da sıkışan tahıl eserlerinin yine ihraç edilmesini öngören Tahıl ve Yiyecek Hususlarının Ukrayna Limanlarından Emniyetli Sevki Teşebbüsü Dokümanı dün İstanbul’da imzalandı. Ankara ve Birleşmiş Milletler’in (BM) teşebbüsüyle Kiev ve Moskova heyetleri, İstanbul’da bir uyum merkezi kurulması için uzlaştı.
İki başka belge
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Savunma Bakanı Hulusi Akar, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu ile Ukrayna Altyapı Bakanı Oleksandr Kubrakov’un Dolmabahçe’de katıldığı merasimde Kiev ve Moskova tıpkı evraklara imza atmadı. AFP’ye nazaran Kiev’in isteği doğrultusunda; Ukrayna, BM ve Türkiye ile bir doküman imzalarken Rusya da BM ve Ankara ile ayrıyeten bir mutabakat imzaladı.
Törende birinci konuşmayı yapan Guterres, mutabakatın Ukrayna’nın Odessa, Çernomorsk ve Yuzhne limanlarından değerli ölçülerde besin ihracatı yapılmasının önünü açtığını belirtti. Mutabakatın iflasın ve kıtlığın eşiğinde olan gelişmekte olan ülkelere ve insanlara yarar sağlayacağını belirten Guterres, Ukrayna ve Rusya’ya muahedeyi büsbütün uygulama daveti yaptı.
Guterres’ten sonra konuşan Erdoğan da “Tüm süreçler üzerinde mutabakat tesis edildi. Gemi trafiği ile Karadeniz’den dünyanın birçok bölgesine nefes borusu açmış olacağız. Son derece değerli planın icrası İstanbul’da kurulacak müşterek uyum merkezi tarafından gerçekleştirilecektir” dedi. İmzaların atılmasının akabinde Rus bakan Şoygu, Rusya’nın Ukrayna limanlarının açılması ve mayından arındırılmasını kendi lehine kullanmayacağını tabir etti. Avrupa Birliği Dış Bağlar ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, “Rusya’nın Ukrayna’yı işgali milyonlarca insanı açlık tehlikesiyle karşı karşıya bıraktı. İstanbul muahedesi yanlışsız tarafta atılmış bir adımdır. Muahedenin süratle uygulanması için davette bulunuyoruz” diye konuştu.
SİLAH DENETİMLERİ
İlk etapta 120 gün boyunca uygulanacak, sonra yenilenecek muahedede, Ukrayna’ya gidecek ticari gemilerin geçisi ve kontrolü için İstanbul’da uyum merkezi kurulması planlanıyor. Ayrıyeten muahede ile Ukrayna’nın Karadeniz kıyısındaki mayınsız sularda ticari gemilerin geçişi için inançlı koridor oluşturulacak. Kelam konusu gemilere ise Ukraynalı kılavuz gemilerin eşlik etmesi bekleniyor. Bunun yanında gemiler evvel Türkiye’de bir limanda denetlenecek. Kontrollerde BM, Türkiye, Rusya ve Ukrayna’dan uzmanlar gemide silah taşınıp taşınmadığını inceleyecek.