ALİ YILDIRIM
Türk otomotiv bölümü, tüm dünyada olduğu üzere dar bir boğazdan geçiyor. Bu süreçte Avrupa ülkeleri alınan ekonomik ve politik kararlarla birlikte otomotiv bölümünü destekliyor. Ancak Türkiye’de tam karşıtı bir tablo çiziliyor. İktisat idaresinin aldığı kararlar kesimi de derinden etkilerken kur, faiz ve alım gücü üçgeni hem üretim hem de iç pazarda sert fırtınaların kopmasına neden oluyor.
Sektör temsilcileri her ne kadar son 6 aylık devirde geçen yıla nazaran, güzelleşme beklese de bilhassa Avrupa’da yaşanan meselelerin Türk otomotiv sanayi açısından ihracat bacağında bir dert yaratacağını iddia ediyor. Hususla ilgili İstanbul’da düzenlenen toplantıda açıklamalar yapan Otomotiv Sanayi Derneği (OSD) Lideri Cengiz Eroldu, sadece ihracat bacağının değil, artan fiyatların da pazarda gevşemeye neden olacağını aktardı. Dünyada yaşanan tedarik, çip ve kovid problemlerinin yanında Türkiye’deki kararların da dalı etkilediğini söz eden Eroldu “Türkiye’de öngörülemeyen mali siyaset düzenlemeleri de aslında otomotiv sanayi üzerinde birtakım meseleler yaratmaya başlıyor.
Merkez Bankası’nın ve Maliye Bakanlığı’nın aldığı mali düzenlemeler de aslında endüstricinin ve ihracatçının da işlerini bir ölçü zorlaştırıyor. Bunların içinde en kıymetlisi ihracat bedelinin yüzde 40’ının TL’ye dönüştürme mecburiliği. Eximbank’ın kullandırdığı Türk Lirası cinsinden kredilerinde şu anda kahırlar var. Döviz varlığı olan şirketlerin TL kredi kullanılmasının sonlandırılması üzere. Bunlar yarattıkları katkı yanında, tahminen bir katkı yaratıyor olabilirler şu anda birtakım uygulamalara ancak yatırım ortamına ziyan getiriyor aslında bir yerde. Türkiye’ye yeni gelecek olan yatırımcılar açısından da bunlar da bizce ortamı zorlaştıran hususlar. Yani özgür piyasa iktisadı şartlarından çok uzaklaşmamamız lazım. Bu da ayrıyeten bizim için de otomotiv endüstrisi için de beraberinde birtakım zorlukları da getiriyor. Türk Otomotiv Sanayii’nin rekabetçiliği için kesinlikle bizim bütüncül siyasetlere muhtaçlığımız var. Günlük meseleleri çözmekle değil de daha uzun vadeli, bütüncül siyasetleri tarafların birlikte ortaya koyması lazım” dedi.
‘İÇ PAZAR HER VAKİT İÇİN TEŞVİKLERDEN DAHA ÖNEMLİDİR’
İç pazarın büyümesi gerektiğini söyleyen Cengiz Eroldu “Pazarın büyütülmesi, parkının gençleştirilmesi lazım ki Türkiye’deki otomotiv sanayii yerinde yatırımla büyüsün. Pazarın olduğu yerde yatırım olduğu için pazar her vakit için teşviklerden daha değerlidir. Teşvik cesaretlendirir lakin ana karar pazardır. Bugün Türkiye’de sadece ihracata yönelik tesis yoktur. Hepsi kesinlikle aşikâr oranda Türkiye pazarına satış yapmak için geldiler. Yeni gelen yok şu anda” dedi.
‘SADECE VERGİ DEĞİL BÜTÜNCÜL BİR SİYASETE GEREKSİNİM VAR’
Bütüncül bir siyasete gereksinim olduğunu anlatan Cengiz Eroldu şöyle devam etti: “Oturup daima bir arada bütüncül bir siyaset ortaya koymamız lazım. Olay sadece vergiyi azaltalım konusu değil. İşin içine etraf de güç de verimlik de giriyor. Endüstrici olarak olay sırf ÖTV’yi şuradan şuraya indirelim de daha fazla otomobil satalım konusu olmaktan çok, bütün ülke için farklı boyutları ile düşünülüp bakılması gereken bir şey bu. Yatırımların Türkiye’ye çekilmesi için teşviklerin kâfi olmadığını görüyoruz. Kesinlikle Türkiye pazarının, iç pazarın potansiyelinin daha yeterli bir formda ortaya çıkması lazım. Daha büyük resme bakmamız lazım. Vergi oranı daha kısa vadede olacak. Vergi oranı da tabi mali siyasetlerle çok alakalı bir şey.”
‘HANGİ DİLİMDE NE KADAR ARAÇ SATILDIĞINI BİZDEN DAHA ÂLÂ BİLİYORLAR’
ÖTV tarafında en aktüel bilgiye Maliyet Bakanlığı’nın sahip olduğun söyleyen OSD Lideri Cengiz Eroldu, bütün bilgilerin otomatik olarak görüldüğünü belirtti. Bakanlığın bu yüzden hangi vergi diliminde ne kadar araç satıldığını düzgün bildiğini tabir eden Eroldu “Yüzde kaçta otomobil ne kadar satıyor bizden daha uygun biliyorlar sonuçta. Şu anda da Türkiye’de belirli bir talep var. O talep bu kadar süratli devam ettiği surece ÖTV indirimi, bir de ekonomik sonuçları düşündüğümüz vakit çok rasyonel gelmiyor açıkçası. Fakat belirli şeyden sonra bu talep düşmeye başlayacak, o talep de düşmeye başladığı vakit bu türlü bir şey kıymetlendirilebilir diye düşünüyorum” açıklamasında bulundu.
‘KAPASİTELER DÜŞÜYOR HÂLÂ TAM TOPARLANAMADIK’
Cengiz Eroldu “İhracat açısından da parite var fakat bir yandan da bizim tam doyuramadığımız da bir ihracat talebi de var. Bizim üretim seyrimiz düşük, Türkiye’de yüzde 80 kapasite kullanımlarından yüzde 65’lere geldik. Münasebetiyle aslında pandemi sonrası biz hala daha tam olarak toparlanmış değiliz. Bir ölçü enflasyondan ötürü da Avrupa’da talep aşağıya inecek lakin hala bizim tamamlamamız gereken bir ihracat düzeyimiz var ancak gereç problemleriyle uğraşıyoruz biz de hala. Bir ölçü daha üste gitme potansiyelimiz var. Esasen bu yılki adetler de bizim en güzel adetlerimiz olmayacak sonuçta en âlâ adetlere nazaran bayağı bir farkımız var” diye konuştu.
‘PARİTE TESİRİ İHRACAT GELİRİNDE KAYBA YOL AÇIYOR’
Dünyada yaşanan gelişmeler ve Merkez Bankalarının agresif faiz artışları sonrasında dolar/euro paritesinde makas daraldı. Bundan Türkiye üzere ihracatçı ülkeler de olumsuz etkilendi. Bahisle ilgili otomotiv kesimi hakkında da ayrıntı veren Cengiz Eroldu “Dolar paritesinin üst taraflı hareketi ve bizim de çoğunlukla Avrupa bölgesine ihracat yapmamız, sektörel ihracat sıralamasında bir kayba yol açıyor. OİB’in sayılarına nazaran birinci 6 ayda 1 milyar dolarlık parite kaynaklı kayıp var. Parite değişmeseydi bu 15.3 milyar dolar 16.3 milyar dolar olacaktı aslında. Ve o vakit da kimyevi unsurlara daha yakın bir sonuçla kapatacaktık birinci 6 ayı. Bizim ikinci sıraya geçmemize karşın otomotiv sanayisi dış ticaret istikrarına olumlu katkı yapmaya devam ediyor. Geçen sene 9.5 milyar mertebesinde bir dış ticaret fazlası yaratmıştık, bu sene birinci 5 ayda da 4.5 milyar yani geçen yılın üzerinde bir fazla yarattık. Türk otomotiv bölümünün 2022 yılında 9-10 milyar dolar düzeyinde bir dış ticaret fazlası yaratmasını bekliyoruz.”
‘OTOMOBİLDE ORTALAMA YAŞ 13.6 BU BÜYÜK SORUN’
Türkiye’nin araç parkının süratle yaşlandığının bildirisini da veren OSD Lideri, toplam parkın 21.5 milyon adet olduğunu anlattı. Arabada ortalama araç yaşının 13.6 olduğunu paylaşan Cengiz Eroldu “Hafif ticari araçlarda 13,1. Ağır ticari araçlarda 17, traktörlerde 24,3. Hasebiyle hayli yaşlı bir parkımız var. Bunlar aslında yüklü olarak 2000’den evvelki araçlar. Bugün Türkiye’de 2000’den evvel Türkiye’de dolaşan, ki araçların yüzde 50’si aşağı üst bu, etraf kirliliğinin yüzde 80’ini, yüzde 90’ını oluşturuyor. Bu çok değerli bir veri ve Türkiye’de birinci kez paylaşılıyor. Bu alışılmış sorunu gösteriyor. Bizim aslında etraf açısından kesinlikle bu yüzde 48’i oluşturan ve bütün çevresel tesirin de çok değerli bir kısmını oluşturan bir parkımız var. Buna baktığımız vakit bilhassa ağır vasıtalarda bu çok daha kirletici düzeyde. Bunu da değişik ziyanlı hususlar açısından paylaştırmaya çalıştık; CO’u açısından, partiküler unsur açısından ve NOx açısından. Burada gördüğünüz üzere aşağı üst 80’in, bu kümenin yarattığı bir sorun.”
ÖNDEN ÇEKİŞTE ÜSTÜNE YOK
Yeni Honda Civic Type R tanıtıldı. 2023 yılının başından itibaren Avrupa’da satışa sunulacak olan yeni kuşak Civic Type R için teknik datalar şimdilik net değil. Japonya’daki Suzuka Pisti’nde önden çekişli arabalar çeşit rekorunu kırarak şimdiden yeni standartları belirleyen Civic Type R, Honda mühendisleri tarafından aerodinamik performansı uygunlaştırılarak tasarım dahil olmak üzere her taraftan geliştirildi. Honda mühendisleri, hafif bileşenleri ve aktarma organları ile bugüne kadarki en süratli ve en güçlü Type R’ı yarattı. Yeni Honda Civic Type R fiyatı hakkında net bir bilgi şimdilik yok. Ancak Türkiye pazarına girmesi halinde mevcut vergi sistemiyle birlikte fiyatın çabucak hemen 2 milyon liranın üzerinde olacağı varsayım ediliyor. Sürüş keyfini en üst düzeye taşımak üzere daha evvel de kullanılan altı vitesli manuel şanzıman optimize edilirken; Otomatik Blip fonksiyonu ile birlikte güzelleştirilen zaman eşleştirme sistemi, vites küçülürken periyot ahengi sağlayarak, viraj girişinde arabanın istikrarına yardımcı oluyor. Yüksek dayanımlı şanzıman, yüksek rijitlik düzeyine sahip vites kolu ve optimize edilmiş vites yollarıyla birlikte hassas ve süratli vites değişimleri sunuyor. Evvelki kuşakta kullanılan iki modül diskli Brembo fren sistemi de daha hassas ve uzun ömürlü fren performansı için uygunlaştırıldı.
YENİ X-TRAİL ELEKTRİK TAKVİYESİYLE GELİYOR
Yeni Nissan X-Trail tanıtıldı. Japonya’da satışına başlanacak olan SUV modelin, hem 4 çeker hem de elektrik takviyeli e-POWER seçeneği bulunacak. Birinci defa 2000 yılında piyasaya çıkan X-Trail, en çok satan SUV olmaya devam etti ve Nissan’ın ikonik modellerinden biri oldu. En yeni ileri teknolojilere, güçlü performansa ve sırf gerçek bir SUV’un sunduğu bir ekipman düzeyinde beden bulan Nissan X-Trail yıllar içinde gelişmeye devam etti. Dördüncü kuşak X-Trail, kaliteye daha da fazla odaklanarak birinci kuşağında yer alan “sağlam dişli” konseptini koruyor. İkinci jenerasyon e-POWER elektrikli güç aktarma sistemi ve e-4ORCE elektrikle çalışan dört tekerlekten çekiş denetim teknolojisi, sınıfında çıtasını yükseltiyor. Gelenek ve yeniliği birleştiren otantik bir SUV olan yesyeni X-Trail, günlük kullanımdan heyecan verici açık hava maceralarına kadar çok çeşitli senaryolarda öne çıkıyor.
‘KARŞI TARAFIN HASARI İŞLENMİŞ’ KOCA BİR YALAN
İkinci el araçta yapılan dolandırıcılık sistemlerini saymak için 10 parmak bile yetmez. Hakikat bilinen yanlışları sıralayan TÜSED Lideri Ahmet Nedim Fazilet, en çok söylenen palavralardan olan ‘kaskodan para almak için sigorta şişirmesi hasar kaydı mevcut’ telaffuzuna açıklık getirerek “Ekspere karşın servis ya da araç sahibi istek ve isteklerine nazaran bir tamirat bedeli çıkaramaz. Bu durum tüm sürece karşıt ve mümkün değil. Aslında çok küçük bir hasarı vardı ama kaskodan para almak ismine sigorta şişirmesi hasar kaydı mevcut söylemi koca bir palavra. ‘Karşı tarafın hasar bedeli araca işlenmiş’ palavrası da mümkün değil. Zira buna sistem müsaade vermiyor. Mevzuat gereği hiçbir sigorta şirketi, karşı tarafın hasarını hatalı olunsa dahi aracın hasar bedeline ekleyemez” dedi.
30 MİLYON DOLARLIK YATIRIMLA LASTİK DÖNÜŞTÜRECEK
AKO Küme, Avrupa’nın en büyük entegre Ömrünü Tamamlamış Lastik (ÖTL) Geri Dönüşüm Tesisinde yıllık 75 bin ton lastik atığı ayrıştırılarak tekrar kullanılabilir yarı mamule dönüştürülecek. Lastik kesiminin en büyük sürdürülebilirlik atılımı olarak bedellendirilen tesisle yılda 75 bin ton lastik atığın etrafa ziyan vermesinin önüne geçilerek ve bir yılda 280 bin ton karbon salınımının engellenmesi hedefleniyor. ÖTL Geri Dönüşüm Tesisi için yaptığı 30 milyon dolarlık yatırımın yanı sıra, Petlas fabrikasında yapacağı 40 milyon dolarlık yeni yatırımlarla da etrafa hassas, sürdürülebilir üretim amacını devam ettirecek. AKO Küme İdare Şurası Üyesi Safa Özcan “Türkiye’de kullanılmış lastiklerden oluşan yıllık yaklaşık 300 bin ton atığın tümü geri dönüştürülemiyor ve kimi kısımları yakılıyor. Eski jenerasyon geri dönüşüm tesislerinden farklı olarak bu yatırımla elde edilen rejenere kauçuk ve çelik üretimde de kullanılabilir niteliğe kavuşacak” diye konuştu.
TEDARİK ENDÜSTRİNDE RUSYA FIRSATI
Rus hükümeti, 30 Mart’ta kabul ettiği yasa ile paralel ithalatı yasallaştırdı. Böylelikle ambargoyu aşacak ithalat kanalları ile otomotivdeki darboğazı düşürmeyi amaçlıyor. Yalnızca Nisan ayında ülkemizde 136 yeni Rus şirketin kurulduğu ve 30 milyar dolarlık Rus otomotiv sanayisinde tedarikte ve satış sonrasında kullanılacak yedek kesim stokunun süratle tükendiği belirtilirken, Motor Aşin CEO’su Saim Aşçı “Rusya şu anda ham maddeyi elinde bulundursa dahi nitelikli ve katma kıymet sağlayacak eser üretme kabiliyetinin ülkemizde daha yüksek düzeyde olduğunun şuurunda. Tedarik endüstrinde Rusya fırsatı ihracatımızı 2.5-3 milyar euroya katlar” sözlerini kullandı.
