Milliyet.com.tr/ÖZEL AK Parti Küme Lideri Abdullah Güler geçtiğimiz gün yaptığı açıklamada emeklilik sistemini incelerken dünyadaki örneklerin dikkate alınması gerektiğini belirterek, “Gelişmiş ülkelerdeki uygulamayı temel alırsak emeklilikte üç tane başlık öne çıkıyor. Bir tanesi, ödediğiniz prim ölçüsü, ödediğiniz müddet ve yaş. Avrupa’nın gelişmiş ülkelerinde bizim ülkemizde olduğu üzere 40’lı, 45’li ve 50’lili yaşlarda bir emekliliğe rastlayamazsınız. Avrupa’da emeklilik yaşı 65’tir, 67’dir. Kimi ülkelerde de 70 yaşına kadar emeklilik yaş durumu vardır. Bu, sürdürülebilirlik çizgisi açısından kıymetlidir. Dünya ortalamasına baktığımızda 3 ila 4 çalışana karşılık bir emekli vardır. Ancak şu an ülkemize baktığımızda halihazırda yaklaşık 32 milyon çalışan ve 16 milyon 100 civarında emekli olduğunu görüyoruz. Yani 2 çalışana 1 emekli olduğunu görüyoruz. Bizim bu manada kesinlikle hem prim ölçüsünü ve yaşı hem de ödenen süreyi temel alacak biçimde daha adil, daha istikrarlı ve sürdürülebilir mahiyette bir emeklilik sistemini inşa etmemiz lazım. Vatandaşlarımızın da seçmiş oldukları tercih noktasında ona nazaran bir emekli maaşına kavuşması lazım” sözlerini kullandı.
EMEKLİLİKTE ISLAHAT NASIL OLACAK?
Peki emeklilikte yeni sistem nasıl olacak? Yaş ve prim gün mühletleri değişecek mi? Bahisle ilgili merak edilenleri milliyet.com.tr’ye açıklayan Toplumsal Güvenlik Müşaviri Emin Yılmaz şu tabirleri kullandı: “Ülkemizdeki emeklilik yaşı 2008 yılında çıkan 5510 sayılı toplumsal güvenlik ve genel sıhhat sigortası üzerinden 65 yaşına varmaktadır. Avrupa’da bu 67 yaşlara kadar çıkmaktadır. Hatta 72 yaş olan ülkelerin de mevcut olduğunu söyleyebiliriz.
Özellikle toplumsal güvenlik sisteminde emeklilik ile ilgili şu an uygulamada birtakım çarpıklıkların olduğunu söyleyebiliriz. Mesela erkek bir Bağkur sigortalısı 25 yıl 9000 günden emekli olmakta. Lakin bir hizmet akdiyle çalışan 4a’lı sigortalı 5000 günle bile emekliliğe kavuşmaktadır. Hatta minimum fiyat üzerinden primlerini ödemiş ve 10.000 günle emekli olan bir sigortalı ile 3600 günle emekli olan bir emeklinin tıpkı maaşı aldığını söyleyebiliriz.
Prim müddetleri ve yaş çıkan yasalar doğrultusunda yükselebilir. Şayet yeni bir yasa olursa yasanın çıktığı günden sonra işe girenler için geçerli olacaktır. Geriye yanlışsız bir çalışma yapılırsa ikinci bir EYT durumu ile karşılaşırız. Şu anki ekonomik durumdan dolayı sivil toplum örgütleri tüm kesitler için hakkaniyetli bir emeklilik sistemini talep etmektedir. EYT’yi birkaç günden, birkaç aydan kaçıran bireylerde emeklilik erkeklerde 17, bayanlarda 20 yıl ileri gitti.
EMEKLİLİK YAŞI DAHA DA ÖTELENECEK Mİ?
Maalesef genç nüfus popülasyonunda bir adım geriye düşmüş durumdayız. İnsan ömrü gün geçtikçe uzamakta ve bunun üzerinden insanların gelecek dertleri artmaktadır. İşte bu nedenle toplumsal güvenlik hayatımızda değerli bir yer tutmakta. Burada toplumsal güvenlik denildiği vakit yalnızca emeklilik aklımıza gelmemelidir. Zira sıhhat, toplumsal dayanaklar üzere birçok alanı kapsamaktadır. Ben emeklilik yaşında bir değişiklik olacağını düşünmüyorum. Emeklilik yaşı 65 olarak devam edecektir.
GELİŞMİŞ ÜLKELERDEKİ EMEKLİLİK SİSTEMİ TÜRKİYE’DE UYGULANABİLİR Mİ?
Şu anki göstergeler doğrultusunda tamamlayıcı emeklilik sisteminin hayatımıza gireceğini hem OVP’de hem de Çalışma Bakanlığı’nın stratejik planlamasında görmekteyiz. Bilhassa OECD ülkelerine bakıldığı vakit toplumsal devlet unsuru ön plana çıkmaktadır. Dijitalleşen çağda yeni çalışma modelleri kurgulanacak, kaybolan meslekler ve buna paralel yeni türeyen iş alanları olacaktır. Dünyadaki emeklilik sistemlerinin incelenip onun üzerinden ülkemize en uygun olanı, hatta dünyaya da örnek olacak bir sistem geliştirmemiz gereklidir. Toplumsal güvenlikte yeni bir çığır açıp buna Türk modeli demeliyiz.
AYLIK BAĞLAMA ORANLARINDA DÜZENLEME OLACAK MI?
Ülkemizde bilhassa 4a eski ismi ile SSK statüsünde çalışan çalışanlar için geçerli olan 2000 yılı öncesi gösterge sistemi, 2000 ile 2008 yılları ortasında ortalama çıkarlarda ülkenin büyüme katsayısının tamamı dikkate alınırken, 2008 sonrasındaki çalışmalar içinde buradaki büyüme katsayısının %30’luk kısmı üzerinden aktüeryal bir hesaplama yapılmaktadır.
Her 3 periyodun de ABO dediğimiz aylık bağlanma oranları birbirlerinden farklıdır. Hatta emekli tahsis talebinize başvururken hesaplamada sizin yaşınız, prim gününüz burada ehemmiyet teşkil etmekte, ABO’yu yüzdelik olarak üst yanlışsız çıkarmaktadır.
Özellikle aylık bağlanma oranının 2000 ve 2008 sonrası düşük olduğundan dolayı bu kısma müdahalenin kural olacağını düşünüyorum.”