T24 Haber Merkezi
CHP Toplumsal Siyasetlerden Sorumlu Genel Lider Yardımcılığı, “Yaşlılara Yönelik Toplumsal Siyasetler Çalıştayı’nı düzenledi. Türkiye’de yaşlıların karşı karşıya olduğu sıkıntıların ele alındığı çalıştayda, en kıymetli sorunun “yoksulluk ve yoksunluk” olduğu belirtildi. Türkiye’de 65 yaş üstü birey oranının 2021’de yüzde 9.7’ye ulaştığı belirtilen panelde “Ülkemiz artık ‘Yaşlı Ülke’ kategorisindedir” denildi.
CHP Toplumsal Siyasetlerden Sorumlu Genel Lider Yardımcılığı’nın düzenlediği Yaşlılara Yönelik Toplumsal Siyasetler Çalıştayı, 8 Ekim’de Ankara’da Parti Genel Merkezi’nde gerçekleştirildi. Çalıştaya, hususla ilgili STK’lardan, sıhhat, toplumsal hizmetler ve mahallî idareler alanlarından 50 kişi iştirak gösterdi.
“Ülkemiz artık ‘Yaşlı Ülke’ kategorisinde”
CHP Toplumsal Siyasetlerden Sorumlu Genel Lider Yardımcısı Prof. Yüksel Taşkın, Çalıştayda yaptığı açılış konuşmasında şunları vurguladı:
“2021 yılında 65 yaş üstü bireylerin oranı yüzde 9,7’ye ulaşmıştır. Ülkemiz artık “Yaşlı Ülke” kategorisindedir. Yaşlılar, çoklu krizler yaşayan ülkemizde bu sıkıntıları çok daha şiddetli hissetmektedirler. Çalıştayı tam da bu nedenlerle düzenledik. Çalıştay Sonuç Bildirgesi’nin tamamlanmasının akabinde, CHP’nin Faal Yaşlanma Siyaset Belgesi’ni kamuoyuyla paylaşacağı. Bu doküman, CHP’nin Seçim Bildirgesi’nin yaşlılara yönelik kısmının de çerçevesini oluşturacak.
Yaşlılara dair en değerli sorunun hayata faal ve adil iştirak hakkı olduğuna inanıyor ve öbür mevzulara bu perspektiften bakıyoruz. Yaşlılığın kendisini bir edilgenleşme, kenara çekilme süreci olarak gören ve yaşlı ayrımcılığı dediğimiz tavırlar bütünü, ne yazık ki yalnızca sıradan yurttaşlarımızın bir kısmında yaygın değildir. ‘Herkes işe giderken sabah sabah otobüse binmeseniz olmaz mı?’ cümlesine yansıyan bakış açısı, kamu yöneticilerinde de çok yaygındır. Lakin dönem değişti. Paradigmamızı değiştirmeliyiz. Yaşlı bireyler, “edilgen” yahut “muhtaç” olarak algılanmak istemiyor. Gerçek ve bütüncül toplumsal siyasetlerle hayata etkin iştirakleri önündeki maniler kalksın istiyorlar.”
“Yaşlıların karşısındaki en büyük problemlerden biri yoksulluk”
Türkiye’de yaşlıların karşı karşıya olduğu sorunların “ciddi ve yakıcı” olduğunu söyleyen Prof. Taşkın, en değerli problemlerden birinin yoksulluk ve mahrumluk oluğunu söyledi. Taşkın, şöyle devam etti:
“TÜİK’e nazaran yoksulluk oranı yaşlı nüfus için 2020 yılında yüzde 16,7 oldu. Kadın yaşlılar erkeklerden daha fakir. Bir öbür sorun da çalışan ve emekli yoksulluğu olarak karşımıza çıkıyor: Ülkemizde emekli, dul ve yetim maaşı alan yaklaşık 13 milyon 800 bin yurttaş var. 823 bin kişi yaşlı birey de hiçbir toplumsal garantisi olmadığı için Yaşlılık Maaşı alıyor. Emeklilerin değerli bir kısmı minimum fiyatın altında maaş alıyor. Sayıyı bilmiyoruz zira SGK bu datayı paylaşmıyor…”
Tek başına yaşayan hanelere dikkat edilmesi gerektiğini söyleyen Taşkın, “Türkiye’de 2021 yılında toplam 25 milyon 329 bin 833 haneden 4,7 milyonu Tek Kişilik Hanedir. Tek Kişilik Hane Sayısındaki önemli artış tek başına yaşayan yaşlıların arttığının da bir göstergesidir. Yaşlı nüfusun 2021 yılında yüzde 44,3’ünü erkek nüfus, yüzde 55,7’sini bayan nüfusun oluşturduğunu anımsadığımızda, Tek Başına Yaşayan Yaşlı Bayan Nüfus oranının giderek artacağını da öngörebiliriz. Hakikaten de 1 milyon 561 bin 398 yaşlının tek başına yaşadığını görüyoruz. Bu hanelerin yüzde 75’inde yaşlı bayanlar, yüzde 25’inde ise yaşlı erkekler yaşamaktadır. Yaşlı bayanların bilhassa kentin çeperlerinde ve kırsalda yaşayanları, toplumsal siyasetlerin daha çok dokunması gereken bir bölümü oluşturacaktır. Mahallî idarelerin de planlamalarını buna nazaran yapmaları mecburidir.” dedi.
Taşkın, yaşlıların sorularını çözmek için CHP’nin yoksullukla gayret stratejisinin üç bileşeninden yararlanacaklarını açıkladı: Aile Takviyeleri Sigortası (ADS), Toplumsal Hizmetler İhtilali ve Bayan istihdamı.
Taşkın açıklamalarına şöyle devam etti:
“ADS ile yoksullukla çaba eden yaşlılar, tek başına yaşayanlar da dahil, kıymetli takviyelere kavuşacak. Bundan daha fazla önemsediğimiz mevzu ise bir toplumsal hizmetler ihtilali gerçekleştirerek bakım emeğini güçlendirmek olacaktır. Burada atacağımız adımların yalnızca birkaçını vurgulamak isterim: Bakım Teminat Modelini kuracağız. Bakım sigortasını başlatacağız. Uzun periyot yatılı kurum bakımı hizmeti için sırada beklemeye son vereceğiz. Konutta bakım hizmeti sunan aile üyelerini destekleyeceğiz, onları sigortalı yapacağız, müsaade ve tatil imkanı sağlayacağız, dayanaklarla konutta bakım hizmetlerini güçlendireceğiz. Meskende bakım ve takviye için emniyetli ve uzman bakıcı istihdamını sağlamak üzere “Koordinasyon Merkezi ve Bakıcı Havuzu” oluşturacağız. “Alzheimer/demans” hastalarına yönelik yatılı ve gündüz hizmetleri yaygınlaştıracağız. Geriatri hizmetlerini” yaygınlaştıracağız…
“En önemli amaç küme konut bayanları ve mesken gençleri olmalıdır”
Son olarak da yaşlılık konusunda mevcut yaşlılara değil tüm jenerasyonlara yatırım yapılması gerektiğine inandığımızı vurgulayalım. Şayet etkin yaşlanmak istiyorsak en kıymetli amaç küme konut bayanları ve konut gençleri olmalıdır. Bugün ülkemizde 17 milyona yakın mesken bayanı vardır. Mevcut durumda Tam Vakitli ve Kayıtlı Bayan İstihdamı yüzde 18,5’tur. İktidarımızda beş yılda 4 milyon bayanı istihdama kazandırmayı planlıyoruz. Böylelikle bu oran yüzde 30’a çıkacak, istihdam alanına giren bayanların emeklilik garantileri olacağı üzere toplumsal hayata daha faal iştiraklerinin da yolu açılmış olacak.”
Daha sonra kelam alan CHP PM üyesi Dr. Aylin Yaman da şunları vurguladı:
“2003 yılında hayatımıza giren Sıhhatte Dönüşüm Programı’nın hiç elbet en büyük ziyanı, Esirgeyici Hekimlik üzerine olmuş; bu durum ise en fazla kırılgan kümeleri etkilemiştir. Kırılgan kümelerden biri olan 65 yaş üstü bireyler, faal ve sağlıklı yaşlanma süreçlerinde gereksinimini duydukları Birinci Basamak hizmetlerine ulaşmada önemli meseleler yaşadılar. Bu yaş kümesinin yüzde 90’ında var olan en az bir ve mümkün başka kronik hastalıkların takibi, yaşlılık aşılama programı üzere kollayıcı hekimlik uygulamaları, son 20 yılda ihmal edilmiş; üzerine eklenen pandemi süreci, yaşlılarımızın tıbbi ve toplumsal süreçlerini daha da olumsuz hale getirmiştir.
Sağlıkta Dönüşüm Programı ile yaratılan “Kışkırtılmış Sıhhat Talebi”, 2019 yılı sonu prestiji ile (pandemiden çabucak önce), bir kişinin yılda 9,8 sefer sıhhat işletmesini ziyaret etmesi halinde bir sürece dönünce, talep patlamasının yarattığı yoğunluk, en fazla 65 yaş üstü kümesi etkilemiş, tedavi süreçleri de aksamıştır.
Sağlıkta Dönüşümün en fazla etkilediği uzmanlık gerektiren meslek kümeleri, son 20 yılda, eğitimlerinden, misyon tariflerine, atanmalarından, çalışma ortamlarında yaşanan kahırlara kadar çeşitli düzeylerde düşünceler yaşamış, sonuçta, hemşirelik, toplumsal hizmet uzmanlığı, meskende bakım teknikerliği ve gerontoloji üzere bilhassa 65 yaş üstü nüfusun muhtaçlık duyduğu branşlarda önemli problemler yaşatmıştır.
Bu sıkıntıların gölgesinde, giderek yaşlanan nüfusun gereksinimlerini ortaya koymak, karşı karşıya kalacağımız durumları öngörebilmek, mevcut durum tahlilini yaparak, tahlil tekliflerini tartışabilmek emeliyle gerçekleştirdiğimiz bu çalıştayın, siyaset metnine sağlıklı bir biçimde yansıması dileğiyle, hoş bir çalışma diliyorum.”
Gerçekleştirilen Çerçeve Sunum’da, sağlıklı ve etkin yaşlanmanın manası, yaşlanan nüfus için değeri; geriatrik yaklaşım ve yaşlı dostu sıhhat işletmeleri kavramı; uzun devir bakım, hayat sonu bakım ve palyatif bakım kavramları ve giderek bu kısımlara artan gereksinim; konutta bakım hizmetlerinin kamuya ve bilhassa mahallî idarelere entegrasyonu değerlendirildi. Mevcut durum ve tahlil teklifleri eksenli çerçeve sunumun akabinde daha evvel belirlenen üç komite (“Yaşlı Dostu Kentler”, “Tedavi, Bakım ve Rehabilitasyon”, “Yaşlılara Yönelik Toplumsal Siyasetler; Faal Yaşlanma, Katılımcılık ve Dijital Okuryazarlık”) çalışmalarına başladı. Kurulların kendi taslak raporlarını özetlemelerinin ardından Genel Liderimiz Kemal Kılıçdaroğlu da kısa bir teşekkür konuşması gerçekleştirdi.