Kamu Denetçiliği Kurumu tarafından Ankara’da bir otelde düzenlenen “21. Yüzyılda İnsan Haklarının Geleceği” bahisli konferans devam ediyor. 35 farklı ülkeden 50’nin üzerinde ombudsman ve insan hakları kurumlarının temsilcilerinin iştirakiyle gerçekleştirilen konferansın ikinci gününün açılış konuşmasını Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank yaptı.
Kendisinin resmi uzlaştırmacı kimliğinin bulunduğunu lisana getiren Varank, bu mevzuda birinci çalışmasında iki vatandaşı uzlaştırdığını söz etti.
Bakan Varank, “Kitlesel imha silahlarıyla birlikte birçok cana kast edilmiş, birçok insanın ömür hakkı elinden alınmıştır. Biyoteknoloji ve tıp alanına baktığımızda orada da daima insan hakları konusunda tartışmalar mevcuttur” dedi.
Pandemiyle artan bir dijitalleşme gerçeği olduğuna işaret eden Varank, dijitalleşmenin olumlu tesirlerinin yanında bireylerin temel hak ve hürriyetleri üzerinde doğuracağı olası olumsuz tesirlerin de olabileceğini söyledi.
“DİJİTALLEŞMENİN EN BÜYÜK TESİRLERİNDEN BİRİ MAHREMİYET İHLALİ”
Bu cins mahremiyetlere örnekler veren Varank, “Dijitalleşmenin en büyük tesirlerinden bir tanesi mahremiyetin ihlal edilmesidir. Toplumsal medya, akıllı telefonlar ve öteki akıllı aygıtların kullanımıyla birçok şahsî data ortaya çıkıyor. Bireylere ilişkin bu bilgilerin hukuka alışılmamış olarak kullanımının şiddete, ayrımcılığa ve başka insan hakları ihlallerine yol açabilmesi mümkün. Bakınız, Elon Musk’ın uçağının pozisyonu herkese açık bir halde Twitter’dan yayınlanan biliyor. Artık bunu özgürlük bağlamında kıymetlendirebilir miyiz yoksa mahremiyetin ihlali mi kelam konusu. Bunların net bir biçimde ayrımının yapılması gerekiyor” diye konuştu.
Bakan Varank, şahsî dataların üçüncü şahıslarla paylaşımının çocukların çeşitli mağduriyetler yaşamasına sebebiyet verdiğini kaydederek, “Bu mağduriyetlerin en başında taciz, siber, zorbalık, uygunsuz malzemelere erişim ve direkt pazarlamanın olumsuz tesirleri olabiliyor. İnternet kullanımının hem ebeveynler hem de çocuklar tarafından değerli derecede artması, çocukların ferdî bilgilerinin korunması noktasında ek önlemlerin alınmasını da zorunlu bir hale getirdi” tabirlerini kullandı.
“ÇOCUKLARLA İLGİLİ KONULARDA EK ÖNLEMLER ALINMASI GÜNÜMÜZÜN TARTIŞILAN KONUSU”
Çocukların teknolojiyi kullanımında birtakım meseleler yaşandığını lisana getiren Varank, “Çocuklarımız bebeğe ellerinden aldığı telefonlarla, tabletlerle çok farklı sitelere girebiliyorlar. Dinledikleri programların içerisinde farklı yaklaşımları çocuklarımıza da yatabiliyorlar. İşte bu noktada çocuklarla ilgili konularda ek önlemler almamız, bu alanlara bilhassa dikkat etmemizde günümüzde en fazla tartışılan mevzulardan bir tanesi” açıklamasında bulundu.
“DEZENFORMASYON YASASI HAKKINDA BİLE DEZENFORMASYON YAPILABİLİYOR
Dijitalleşmenin bir başka yıkıcı tesirinin nefret söylemi ve dezenformasyonun artmasına sebep olduğunu belirten Varank, bu noktada çıkarılan dezenformasyon maddesiyle nefret ve ayrımcı telaffuzların yahut yanlış bilginin yayılmasını engellemeyi hedeflediklerini vurgulayarak, “Ancak bakıyorsunuz dezenformasyon yasası hakkında bile dezenformasyon yapılabiliyor. Lakin ben yürekten şuna inanıyorum. Bugün bu yasa hakkında yaygara koparanlar bir gün nefret telaffuzuna maruz kaldıklarında bu yasa için bizlere teşekkür edecekler” değerlendirmesini yaptı.
Bakan Varank, siber cürümler ve çevrimiçi odunun insan haklarına tehdit oluşturan bir öbür konu olduğunu söyledi. Varank, bu hususta Ulusal Siber Güvenlik Stratejisi ve Hareket Planı’nı hayata geçirdiklerini hatırlatarak, BTK Akademi aracılığıyla da vatandaşların çevrim içi güvenlik eğitimi almasını sağladıklarını kaydetti.
“TWİTTER’IN SAHİBİNİN DEĞİŞMESİYLE SİYASETLERİ 180 DERECE DEĞİŞTİ”
Sosyal medya mecralarına ait de bir kıymetlendirme yapan Varank, şöyle konuştu:
“Sosyal medya mecraları insan hakları açısından kıymetlendirilmesi gereken alanlar mı yoksa yalnızca şirketlerin kar maksadı güttüğü alanlar mı? Bu tartışmaları biz ülkemizde yaşadık. Bakınız, Twitter’ın sahipliğinin değişmesiyle birlikte siyasetlerinin da 180 derece değiştiğini görebiliyoruz. Daha evvel seçim periyodunda bir Amerikan liderinin sesini bile kısmayı gündemine alan Twitter, sahibinin değişmesiyle birlikte Amerikan liderini tekrar platformuna dahil etmiş oldu.”
“KENDİSİNE YAPILAN HAKARETLERLE İLGİLİ BEN DE ŞAHSİ OLARAK BİR HAK İHLALİ OLDUĞUNA İNANIYORUM”
Bakan Varank, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kendi ferdî haklarına yönelik yapılan hakaretlerle ilgili Anayasa Mahkemesi’ne bir hak ihlali başvurusu yaptığını hatırlatarak, “Ama bizim anayasa mahkememiz bu konuda karar vermiş değil. Bu alanlarda insanı önceleyen ve insanların haklarına hürmet duyan bir formda bizim hem politikalarımızı güncellememiz lakin tıpkı vakitte yargı süreçlerinde dünyadaki bu gelişmeleri daha sıkı bir halde takip etmesi lazım. Kendisine yapılan hakaretlerle ilgili ben de şahsi olarak bir hak ihlali olduğuna inanıyorum lakin işte burada hukukçular ne karar verecekler. Bunlarla ilgili de nitekim gerçek düşünmemiz, gerçek tarafta hareket etmemiz gerekiyor” dedi.
Düzenleyici konuların teknolojiyi bozmaması gerektiğini lisana getiren Varank, “Teknolojilerin geliştirilmesinin önünün açılması gerekiyor. Öbür taraftan da teknolojinin insan onurunu ayaklar altına alacak uygulamalara dönüşmesinin de önüne geçilmesi gerekiyor” diye konuştu.
“ERİŞİLEBİLİR DİJİTAL TEKNOLOJİLER SAĞLAYARAK VATANDAŞLARIMIZIN REFAHINI ARTTIRMAYA DEVAM ETMELİYİZ”
Varank, kelamlarını şöyle sonlandırdı:
“Dijitalleşmenin yararlarından sonuna kadar istifade ederken mahremiyeti koruyan, dezenformasyona çaba eden ve tabir özgürlüğünü koruyan düzenlemeleri de asla ihmal etmemeliyiz. Tıpkı vakitte dijital okur müellifliği da destekleyerek erişilebilir dijital teknolojiler ve hizmetler sağlayarak da vatandaşlarımızın refahını arttırmaya devam etmeliyiz.”
Bakan Varank’ın konuşmalarının akabinde konferans iştirakçisi ombusmanlar ve insan hakları temsilcileri günün anısına hatıra fotoğrafı çektirdi.
Konferans, ikinci günün birinci oturumu olan “Dijitalleşmenin İnsan Haklarına Etkileri” ile devam etti.