2022 FIFA Dünya Kupası için geri sayım başlarken, Katar’da düzenlenecek olan turnuva insan hakları ihlalleri, rüşvet ve uydurma taraftar tezleri, cinsiyetçi ve homofobik açıklamalar ile tarihin en tartışmalı Dünya Kupası olma niteliği taşıyor.
EN AZ 6 BİN 500 PERSONEL İNŞAATLARDA ÖLDÜ
Hak ihlallerine ait tartışmalar sürerken, emekçi hakları üzerine uzmanlaşan Londra merkezli insan hakları örgütü Equidem’in yayınladığı raporda, turnuvanın yapılacağı stadyumların inşa sürecinde çalışan birtakım personellerin maaşlarını alamadıkları, çok sıcakta çalışmaya zorlandıkları ve kimi işleri alabilmek için kendilerinden fiyat talep edildiği üzere sonuçlara varılmıştı. Katar’ın 2022 Dünya Kupası maçlarına mesken sahipliği yapma hakkını kazandığı 2010 yılından bu yana 6 bin 500’den fazla personelin makus şartlar nedeniyle öldüğü belirtiliyor.
Ancak Doha, ‘stadyumlarının inşasıyla bağlantılı’ 37 mevt olduğunu ileri sürüyor.
‘İNSAN HAKLARI ÜNİVERSALDİR VE HER YERDE GEÇERLİDİR’
FIFA Lideri Gianni Infantino da açıklamalarıyla reaksiyon çekiyor. Kasım ayı başında, Infantino ve Genel Sekreter Fatma Samoura’nın imzasının bulunduğu mektupta, Dünya Kupası’nda yer alacak 32 ülkeye “Lütfen artık futbola odaklanalım” daveti yapıldı.
“Futbolun bir boşlukta yaşamadığını biliyoruz ve birebir halde dünyanın her yerinde siyasi nitelikte birçok zorluk olduğunun da farkındayız. Ancak lütfen futbolun var olan her ideolojik yahut siyasi savaşın içine sürüklenmesine müsaade vermeyin” tabirlerinin yer aldığı mektuba, Dünya Kupası’na Avrupa’dan katılacak 13 ülkenin 10’unun federasyonundan ortak karşılık geldi: “İnsan hakları üniversaldir ve her yerde geçerlidir. Her ülkenin kendi sorunları olduğunun şuurundayız ve Fifa’nın çeşitliliğin güç katacağına dair görüşüne katılıyoruz. Fakat çeşitlilik ve müsamaha insan haklarını benimseyerek olur.”
‘AYRIMCILIK VE ŞİDDET KÖRÜKLENİYOR’
İşçi hakları tartışmalarının yanı sıra LGBTİ+ hakları da hükümetlerden ve FIFA idaresinden gelen açıklamalarla gündemdeydi. Homofobik kelamlarıyla reaksiyon çeken Katar’ın Dünya Kupası Elçisi Khalid, eşcinselliğin ‘akılda bir hasar’ olduğunu savunmuş, İnsan Hakları İzleme Örgütü ise Salman’ın kelamlarının ‘zararlı ve kabul edilemez’ olduğunu belirtmişti. İnsan Hakları İzleme Örgütü, LGBTİ+ hakları kıdemli araştırmacısı Rasha Younes, şu tabirleri kullanmıştı:
“Katar hükümetinin bu yanlış bilgiye karşı çıkmaması, Katar’da yaşayan LGBT bireylerin ömürleri üzerinde, onlara yönelik ayrımcılık ve şiddeti körüklemekten, devlet dayanaklı din değiştirme uygulamalarına maruz bırakılmalarını yasallaştırmaya kadar uzanan değerli bir tesire sahip.”
All Out isimli sivil toplum kuruluşu Zürih’teki FIFA müzesi önünde protesto düzenlemiş, Katar’daki hak ihlallerine yönelik “FIFA’nın artık göz yummaması ve sorumluluk alması gerekir” davetinde bulunmuştu.
SAHTE TARAFLAR SAVLARI: ‘KATAR’I KÜÇÜK DÜŞÜRME GİRİŞİMİ’
Dünya Kupası, son günlerde ‘sahte taraftar’ teziyle da tenkitlerin odağında. Doha idaresinin, turnuvaya kâfi ilginin gösterilmemesi nedeniyle para ve bilet karşılığında Avrupa kıtası da dahil birçok ülkeden taraftar kiraladığı öne sürülüyor. Toplumsal medyada da birçok kullanıcı tarafından paylaşılan imgelerde, Pakistan vatandaşı olduğu tez edilen taraftarların Dünya Kupası için bir müddettir Katar’a geldiği sav ediliyor. Tezler ortasında Katar hükümetinin taraftar başına 10 dolar, 3 öğün yemek ve fiyatsız konaklama imkânı sağladığı da yer alıyor.
İddiaların ‘asılsız’ olduğunu savunan 2022 FIFA Dünya Kupası CEO’su Nasser Al Khater, “Bu, 30 yılı aşkın bir müddetten bu yana Katar’da yaşayan bir küme insanı küçük düşürme teşebbüsüdür. Katar vatandaşlarının birçok futbolu çok seviyor. Bu argümanların büsbütün temelsiz olduğunu teyit ediyoruz” değerlendirmesinde bulunmuştu.
ŞİKE VE RÜŞVET: YOLSUZLUK SORUŞTURMASI, ‘MAÇI KAYBEDİN’ TALEBİ
Geçtiğimiz günlerde, 2022 FIFA Dünya Kupası’nda Ekvadorlu futbolculara şike teklifinde bulunulduğu sav edilmişti. Müellif ve araştırmacı Amjad Taha, turnuvanın açılış maçında Ekvador ile karşılaşacak Katar’ın Ekvadorlu oyunculara maçı kaybetmeleri için rüşvet teklifinde bulunduğunu yazdı. Katar’ın, Ekvadorlu 8 futbolcuya 7.4 milyon dolar rüşvet teklif ettiği ve bu bilginin iki taraftan da doğrulatıldığı belirtildi.
Katar, geçmişte 2022 Dünya Kupası’nın kendilerine verilmesi için FIFA yetkililerine milyonlarca dolar rüşvet vermekle suçlanmıştı. 2011 yılında FIFA temsilcileri Kamerunlu Isaa Haaytou ve Fildişi Kıyılı Jacques Anouma’nın Dünya Kupası seçimlerinde Katar lehine oy kullanmaları için 1,5 milyon dolar rüşvet aldığı argüman edildi. Bu argümanlar sonrasında Dünya Kupası tertibinin 2022’de Katar’a verilmesine ait yolsuzluk soruşturması başlatıldı.
BOYKOT ÇAĞRILARI
Öte yandan, siyasetçiler ve insan hakları savunucuları, insan hakları ihlalleri nedeniyle Katar’daki turnuvanın boykot edilmesi davetinde bulunuyor. ‘2022 Katar’ı Boykot’ kampanyası, insanları kendi prosedürleriyle boykot etmeye teşvik ediyor.
Boykot davetlerine ait, geçtiğimiz günlerde açıklama yapan Katar Çalışma Bakanı Ali Bin Semih Al Marri, “Boykot davetleri yapanlara sormak istiyorum. Daha evvel hiçbir Dünya Kupası tertibini boykot ettiniz mi? Neden artık yalnızca Katar’da düzenlenen tertibe odaklanıyorsunuz? Daha evvel yapılanları örneğin 2018’dekini izlediniz mi?” demişti. (DIŞ HABERLER)