ÖNDER YILMAZ – Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, internet kullanımı ve dijital bağımlılığa yönelik hazırlayarak TBMM’ye gönderdiği raporda, internet ortamında çocukların her türlü istismarına ilişkin paylaşımların hızla yayılmasıyla uyumlu tedbirler içeren düzenlemelerin yapılmasını ve bürokratik engellerin kaldırıldığı uygulamaların geliştirilmesini istedi. TCK kapsamında çocukların dijital ortamda istismar edilmesine ilişkin fiillerin yeniden değerlendirilerek terminolojik açıdan ve konu birliği bağlamında “iç revizyon” gerektiğine dikkat çeken Bakanlık, internette paylaşılan içeriklerin ivedi yayılması ve paylaşılması karşısında ilgili ve sorumlu tüm kurumların yer aldığı, 7/24 esasına göre çalışan bir “iş birliği platformunun” kurulması gerektiğini bildirdi.
Raporda, Aile Bakanlığı tarafından 2022 yılı sonuna kadar yapılması öngörülen yeni faaliyetlere yer verildi. “Çocuklara İhmal Konusunda Farkındalık Eğitimleri”yle çocukların dijital risklerden korunaklı şekilde teknolojik dönüşüm sürecine dahil olmalarının hedeflendiği dile getirilen raporda, eğitimler için alt yapı çalışmalarının ön hazırlık sürecinin devam ettiği belirtildi. Raporda Aile Bakanlığı Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün “Çocukların her türlü ihmal ve istismardan korunması ve sağlıklı gelişimi için gerekli önleyici ve telafi edici mekanizmaları oluşturmak ve uygulamaya koymak” konusunda, ülke genelinde 7 gün 24 saat ücretsiz hizmet verdiği, Alo 183 Sosyal Destek Hattı’na gelen bildirimlerin değerlendirildiği kaydedildi. Raporda, “Kolluk kuvvetleri, vatandaş ihbarları veya savcılık kanalı ile korunma ihtiyacı içinde olduğu bildirilen çocuklara ilişkin ihbarlar ivedilikle incelenmekte, mağdur çocuk ve ailesi hakkında ayrıntılı sosyal çevre analizi yapılmaktadır. Yapılan incelemede çocuğun durumu 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu’nda yer alan koruyucu ve destekleyici tedbirler (bakım, barınma, sağlık, eğitim, danışmanlık) çerçevesinde değerlendirilmekte ve çocuk, hakkında ilgili mahkeme tarafından hükmedilen tedbirler çerçevesinde desteklenmektedir” denildi.
‘Müdahalede sorun yok’
Raporda çocukların internet kullanımına ilişkin yasal düzenlemeler de sıralandı. İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun kapsamında müdahale süreçleri anlatıldı. İhbarların yanı sıra, “Yeterli şüphe sebebi bulunan yayınlarla ilgili olarak içeriğin çıkarılması ve erişimin engellenmesi, intihara yönlendirme, cinsel istismar, uyuşturucu kullanılmasını kolaylaştırma, müstehcenlik, kumar oynanması” gibi suçlara yönelik re’sen müdahale edildiği ve bu konuda sorun yaşanmadığına dikkat çekildi.
Çözüm önerileri
Raporda, hukuki alanda karşılaşılan bu üç eksendeki sorunlara yönelik Aile Bakanlığı’nın çözüm önerileri ise şöyle sıralandı:
İnternet ortamında çocukların her türlü istismarına ilişkin paylaşımların süratle yayılabilmesi çevrimiçi ortamın doğası gereğidir. Bu durumda aynı hızla uyumlu tedbirler içeren düzenlemelerin yapılması ve bürokratik engellerin kaldırıldığı uygulamaların geliştirilmeli.
5651 sayılı Kanun’da çocuklar için “zararlı içerik” ile “çocuğun üstün yararı” kavramlarının yer alması ve kanuna kurumsal başvuruları kapsayacak şekilde içeriğin kaldırılması ve erişimin engellenmesi taleplerin ivedilikle değerlendirileceğine ilişkin hüküm eklenmeli.
TCK kapsamında çocukların dijital ortamda istismar edilmesine ilişkin fiillerin yeniden değerlendirilmesi ve iç hukuk bakımından terminolojik anlamda olduğu gibi, konu birliği anlamında da bir iç revizyon gerekli.
7/24 çalışan platform
İnternette paylaşılan içeriklerin ivedi yayılması ve paylaşılması karşısında ilgili ve sorumlu tüm kurumların yer aldığı 7/24 esasına göre çalışan bir işbirliği platformunun kurulmasıyla anlık içerik engelleme/kaldırma mekanizmasının çağın teknolojik gelişmeleri ile uyumlu şekilde kurulması ve sürecin gerekli engelleme/kaldırma anlamında teknik imkânları haiz Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumunun(BTK) koordine kurum olacağı sistem oluşturulmalı.
Hukuki alanda karşılaşılan sorunlar
BTK’ya 8/A maddesi kapsamındaki başvurular, madde hükmünün kurumlar arası farklı yorumlanması nedeniyle ekseriyetle kabul edilmemektedir.
Çocuğun üstün yararının belirli suçlar açısından gözetildiği 5651 sayılı kanunda, “Çocuklar İçin Zararlı İçerik Kavramı” yer almadığı gibi, zararlı içerik yönünden kurumsal herhangi bir başvuru yolu da öngörülmemektedir. Bunun bir neticesi olarak kanunda öngörülen suçlar dışındaki başvurularımız kabul edilmemektedir.
İnternette çocuklar için zararlı olabilecek nitelikteki paylaşımların tespiti ve BTK’ya bildirimi sürecindeki şifahi iletişim ile maille gönderimle eş zamanlı olarak resmi yazışmanın da yapılması lüzumu, internette verilerin yayılma ve paylaşılma hızıyla mukayese edilemeyecek bir mücadele ve müdahale sisteminden bahsedilmesine sebebiyet vermektedir. Zira vaktinde yapılmayan müdahaleler, çocukların üstün yararının hilafınadır.