Türkiye İstatistik Enstitüsü’nün yüzde 80.21, bağımsız araştırma kuruluşu ENAG’ın ise yüzde 181.37 olarak açıkladığı enflasyon nedeniyle her gün artan fiyatlardan yılan tüketici yeni tahliller arıyor. Enflasyona karşı kendini korumak isteyen vatandaş muhtaçlığı olan ya da olabilecek eserleri evvelden satın almaya başladı. Tüketici Birliği Federasyonu Lideri Mehmet Bülent Deniz, “Tüketicide stoklama eğilimi görüyoruz” dedi.
Tüketici Birliği Federasyonu enflasyon ortamında tüketicinin alışkanlıklarındaki değişimi görmek için bir anket çalışması yaptı. Ankete nazaran tüketicilerin yüzde 59.8’i indirimli eser alabilmek için vakit ve güç harcıyor, birden fazla marketten alışveriş yapıyor. Yüzde 48’i ihtiyacı olan eserin indirime gitmesini beklerken, yüzde 50.8’i ise en ufak bir eser için bile raflarda benzeri eserlerin fiyatlarını karşılaştırıyor.
Tüketicilerin yüzde 65.3’ü ihtiyacı olmasa bile indirime girmiş eserleri satın alıyor. Gelecekte fiyatları öngöremediğini söyleyen tüketicilerin oranı yüzde 73. Ankete katılanların yüzde 74’ü ise indirimli eseri o anda satın almaz ise sonraki günler o fiyata bulamayacağını düşünüyor.
ÖNCE BEYAZ EŞYA
Tüketicilerin enflasyonla uğraşı beyaz eşya üzere büyük eserlerde de farklı bir modelde sürüyor. Beyaz eşyada bilhassa pandemi devrinde ertelenen düğünler için kullanılan “Şimdi satın al sonra teslim edelim” uygulamasında patlama yaşanıyor.
Bir beyaz eşya mağazasında çalışan Barış Akgün de uygulamada büyük patlama yaşandığını söylerken “Bir yıl sonrasına kadar satış yapıyoruz. Genelde de 5-6 ay evvelden satın alıyor tüketici” diye konuşuyor.
Öte yandan tüketicinin bu talihi da tehlikede. Daima değişen fiyatlar, artan depolama maliyeti ve tedarik sorunu nedeniyle birtakım markalar, bir yıllık mühletleri kısaltmaya başlamış. Bu mağazalardan birindeki satış temsilcisi Tayfun B. bu durumu şöyle anlatıyor:
4 AYDA FARK 15 BİN TL
“Ürünleri artık en fazla 15 gün tutuyoruz. Fakat müşterilere erken almasını daima tavsiye ediyoruz. 4 ay evvel bir arkadaşım 28 bin liraya beyaz eşya ve televizyon aldı. Bugün birebir eserler 43 bin TL. 4 ayda 15 bin TL kâr ettiler. Düğün haziranda olacak o vakit fiyatın ne olacağını kimse bilmiyor.”
İHTİYACINI ÜÇ YIL ERKEN ALANLAR VAR
Arçelik, Türkiye’nin en büyük beyaz eşya üreticilerinden. 15 binden fazla bayisi var. Üst seviye yönetici (CEO) Hakan Bulgurlu, şunları söylüyor:
“Enflasyonla yaşamaya alışık olduğumuz için süratli tepki verebiliyoruz. Bugünlerde niçin çabucak herkes araç ya da beyaz eşya alıyor? Örneğin kızı evlenecek daha erkek arkadaşı yok, nişanlanmamış, hatta istemeye bile gitmemişler. Yani 2-3 yıl evvelden alıyor eseri. Enflasyon olan bir ortam, biliyor ki maliyeti çok artacak. Bayi de ‘Ben senin için fiyatım elimde’ diyor.”