Bankacılık kesimi bugünlerde döviz mevduatını kur muhafazalı mevduata dönüştürme amacını tutturma uğraşında. Bunun için de aslında şikayetçi olunan ticari krediler için yeni bir yol bulundu. Ticari kredi müracaatında bulunan müşterilerine bankalar döviz mevduatını KKM’ye dönüştürmesi durumunda bunu teminat olarak kabul edeceğini bu usulü izlediğinde ise avantajlı kredi faizi oranları vereceğini belirtiyor.
Bankacılık kaynaklarından alınan bilgiye nazaran, döviz mevduatını KKM’ye çeviren müşterilerine kamu bankaları yüzde 14, özel bankalar ise yüzde 17-18 ticari kredi faizi uygulamaya başladı. Bu durum da bankalar ortası döviz mevduatı geçişini hızlandırdı. Bunu yapan şirketler hem KKM’den faiz ve kur farkı çıkarı elde ediyor hem vergi teşviklerinden yararlanıyor. Bu yılın birinci altı aylık devri için şirketlerin elde ettiği karın oranı yüzde 32 olarak hesaplanmıştı. Bu çıkarın üzerine artık bir de enflasyona nazaran çok düşük faizli kredi ile bir yarar daha elde edecek şirketler.
KKM’YE TEŞVİK ARTARAK DEVAM EDİYOR
Dünya’nın haberine nazaran; hem Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) hem de Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) döviz mevduatından KKM’ye dönüşü teşvik edici uygulamalar devreye aldı. Bunların başında Merkez Bankası’nın en son haziran sonunda değişiklik yaptığı zarurî karşılık ve ihbarlı döviz mevduat hesapları yönetmeliği geliyor. TCMB 30 Haziran’da zarurî karşılık ve ihbarlı döviz hesaplarında uygulanan yüzde 1,5 düzeyindeki kurul oranının yüzde 5 düzeyine yükseltilmesine karar verdi. Ayrıyeten, dönüşüm oranı gerçek ve hükmî şahıslar için farklı başka yüzde 10’a ulaşamayan bankalardan iki katı oranında komite alınması uygulamasının kaldırıldığı aktarıldı. Kelam konusu kurul uygulamasında belirtilen dönüşüm oranlarına nazaran sağlanan muafiyet şartlarında değişikliğe gitti. Kesimin yüklü ortalama hükmî kişi dönüşüm oranının 2/9/2022 tarihi için belirlenen amaç bedel olan yüzde 20 düzeyini besbelli olarak geçmesi nedeniyle kelam konusu amaç kıymet tarihinin 2/9/2022 yerine 8/7/2022 olarak belirlenmesine karar verdi.
Bankalar, yüzde 20 dönüşüm kuralına 2 Eylül’den evvel ahenk sağlasalar da tekrar son devirde getirilen ticari krediye döviz mevduatı limiti uygulaması yeni formülleri hızlandırdı. Bankacılık kaynaklarının verdiği bilgiye nazaran bilhassa kamu bankalarına döviz mevduatından dönüşüm için daha fazla telkin var. Bankacılık kaynakları döviz mevduatı 10 milyon TL ve üzeri olan müşterilerde KKM’ye dönüşe yönelik daha fazla gayret gösterildiğine işaret etti.
TL MEVDUAT FAİZİNDEN DAHA DÜŞÜK
İşte tüm bu zorunluluklar bankaları ‘kazan kazan’ yoluna itti. Döviz mevduatını KKM’ye dönüştürerek hem Merkez Bankası ve BDDK nezdinde daha uyumlu bir tarafa evrilen bankacılık kesimi hem de hükmî müşterilerine de düşük kredi faiz oranları vermeye başladı. Döviz mevduatını KKM’ye döndürdüğünde bunu kredi için teminat kabul eden bankalar mevduat faizi uygulaması konusunda da avantajlı durumda bulunuyor. O denli ki dövizden KKM’ye dönüşen hesaplarda bankacılık dalı şimdiki TL mevduat faiz oranı yüzde 22-23 düzeyinde olsa bile yüzde 17’den fazla faiz uygulayamıyor. Yönetmelik gereği KKM faizi siyaset faizi olan yüzde 14’ün üç puan üzerine kadar verilebiliyor. Ortadaki kur farkı da Merkez Bankası tarafından karşılandığı için bankalar bu sistemle faiz oranlarını da şimdiki faizden daha düşük olarak müşterisine sunabiliyor. Böylece hem dövizden dönüşüm gayesinin tutturulması kolaylaşıyor, hem kredi ile kaynak yaratılmış oluyor hem de düşük faiz oranları ile maliyetleri de azalmış oluyor. Son haftalarda KKM artış suratında yavaşlama olsa da BDDK bilgilerine nazaran KKM hesapları 1 trilyon 169,8 milyon liraya yükseldi. Hukukî şahısların döviz mevduatı ise artış eğiliminde. 5 Ağustos haftası itibariyle hukukî bireylerin döviz mevduatı bir evvelki haftaya nazaran yüzde 5,2 artışla 86 milyar 125 milyon dolara yükseldi. Bu döviz mevduatı artışı iktisat idaresinin de çok arzuladığı bir durum değil. Bankaların KKM’ye dönüşte düşük ticari kredi faizi uygulaması da 86.1 milyar doları aşan hukukî bireylerin döviz mevduatındaki dönüşümü hızlandıracak üzere görünüyor.