DHA, AA, İHA – İzmir Selçuk’ta evvelki akşam tek katlı bir meskende çıkan yangında bir yaşındaki Aras Bulut, iki yaşındaki Masal Işık, üç yaşındaki Aslan Miraç, dört yaşındaki Funda Peri ve beş yaşındaki Fadime Nefes kardeşler hayatlarını kaybetmişti. Çocukların babası Hakan Akcan’ın 1.5 yıldır hırsızlık kabahatinden cezaevinde olduğu, anne Melisa Akcan’ın (27) ise konutun geçimini hurdacılık yaparak sağladığı öğrenildi.
Melisa Akcan evvelki akşam da beş çocuğunu meskende bırakıp hurda toplamaya gitmişti. Kapıyı da çocukların üzerine kilitledi. Anne Akcan dışarıdayken, meskende bulunan sobanın devrilmesiyle yangın çıktı. Alevlerin sardığı, kapısı kilitli meskende beş çocuk mahsur kaldı. Anne geri döndüğünde konuttan dumanların yükseldiğini görerek yardım istedi.
Zehirlendiler
İtfaiye takımlarının müdahalesi ile alevler denetim altına alınırken, anneleri tarafından meskenden çıkarılan çocuklardan üçünün zehirlenerek hayatını kaybettiği belirlendi. Durumu ağır olan iki çocuk da hastanede ömrünü yitirdi. Otopsideki birinci bulgulara nazaran çocukların bedenlerinde yanık yoktu, hepsi karbonmonoksit gazından zehirlenmişti.
Yanan meskende hayatını kaybeden beş kardeşten geriye pencere kenarındaki sapanlar, balkonda asılı kaydırak kaldı…
‘Kapının kolunu çıkartıyordu’
Facianın şahitlerinden, ailenin komşusu Esma Şahin, “Çocukların üstlerini kapıyı kilitlemiş annesi gitmiş” dedi. Şahin, ailenin maddi durumunun güzel olmadığını anlattı: “Durumları berbattı. 100 kişi şikayet etti lakin bu çocukları alamadılar” dedi. Soner Şahin de Melisa Akcan’ın “Çocuklarım öldü” çığlıklarıyla ailenin konutuna gittiklerini belirterek, “Evin içine koşturduk, içerde duman vardı. Annesi de çocukları dışarı çıkarıyordu. Kapılarda kilit yok fakat PVC kapı olduğundan kapıyı çekip kolu çıkartıp ayrılıyormuş çocukların yanından, bize de o denli söyledi.”
‘Kardeşim almak istedi’
Melisa Akcan’ın amcası Yılmaz Açar (62) da çocukların babasının 1.5 yıldır açık cezaevinde olduğunu belirterek, “Hem devlet hem de biz yardım ediyorduk. En son iki ay evvel geldim. Kardeşim, Melisa’ya iki çocuğu yanına almayı, öbür çocukları da yurda vermeyi teklif etti. Fakat bu teklifi kabul etmedi. Toplumsal Hizmetler de bu çocukları almak istedi lakin tekrar vermediler” dedi.
Aileden ayrılmadan çok taraflı destek
Önce Çocuklar ve Bayanlar Derneği Lideri Avukat Müjde Tozbey de rastgele bir istismar durumu olmadığında çocukların ailelerinden koparılmaması gerektiğini savundu. Tozbey şunları söyledi: “Ailedeki yoksulluk ve sıhhat sıkıntıları nedeniyle ortaya çıkan riskler, çocukların anneden ayrılması yerine, aileye sürdürülebilir bir dayanak sunularak giderilmeliydi. Denetim düzenekleri, yalnızca istismar olaylarıyla hudutlu olmamalı. Toplumsal hizmet grupları ailenin hayat şartlarını nizamlı aralıklarla gözlemleyip takviye sunmalıydı. Aileye yönelik tertipli ziyaretler, sıhhat hizmetlerine erişim, çocukların eğitimi için gerekli yardımlar sağlanmalıydı. Yoksulluk, toplumsal hizmet siyasetlerinin tekrar şekillendirilmesini mecburî kılıyor. Bu siyaset, çocukları ailelerinden koparmak üzerine değil, ailelerin şartlarını güzelleştirerek çocuklara inançlı bir gelecek sağlamak üzerine kurulmalı.”
Sorumluluk hissediyoruz
İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay, “Masum çocuklarımızı yitirmemizde bir ihmal varsa bunun takipçisi olacağız” derken, Efes Selçuk Belediye Başkanı Filiz Ceritoğlu Sengel, “Hiç kimseyi ayırt etmeksizin, öncelikle tüm kurum ve temsilcilerini sonra da tüm yurttaşları içine katarak tabir etmek istiyoruz ki, bu türlü bir felaketi önleyemediğimiz için öfkeliyiz. Öfkeliyiz ve sorumluluk hissediyoruz” sözlerini kullandı.
Her şey 20 dakikada oldu
Sinir krizi geçiren ve ayakta durmakta zahmet çeken Melisa Akcan hastanede bir müddet nezaret altında tutulduktan sonra polis merkezine götürüldü. Annenin birinci tabirinde, topladığı hurdaların parasını almak için 18.45 sıralarında konuttan çıktığını, 19.05 sıralarında geri döndüğündeyse meskenden dumanların yükseldiğini görüp bağırarak yardım istediğini söylediği öğrenildi.
Çocuklar aileden neden alınmadı?
MELTEM GÜNEŞ, HANDE ATILGAN Ankara Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı kaynaklarından alınan bilgiye nazaran Akcan Ailesi, Bakanlık tarafından Toplumsal Ekonomik Takviye Hizmeti ile desteklendi. Sistemli dayanakların yanı sıra, ek takviyelerle birlikte, aileye ağustos ayından bu yana toplam 110 bin lira toplumsal yardım takviyesi sağlandı. Bu yıl içinde Bakanlık takımları meskene 18 ziyaret gerçekleştirdi. Aileye kardeşlerin devlet himayesine alınması imkânı da sunuldu. Fakat aile “Kendimize ziyan veririz, çocuklarımızı asla vermeyiz” tabirlerini kullandı. Bundan ötürü çocuklar Toplumsal Ekonomik Dayanak ile ailelerinin yanında desteklenmeye devam edildi.
Neler yapılmalı?
Hacettepe Üniversitesi Toplumsal Hizmet Bölümü’nden Prof. Dr. Tarık Tuncay, bahse ait Milliyet’e yaptığı açıklamada, şunları söyledi:
“Bir annenin çocuklarını konutta kilitleyip gitme kararı, birçok vakit çaresizlikle alınmış bir karardır ve bu türlü bir hareket, kişisel bir yetersizlik kadar, destekleyici sistemlerin eksikliğine ve sosyoekonomik mahzurlara de işaret ediyor. Türkiye’de toplumsal hizmetlerin, çocukları müdafaa pratiğinin merkezinde bakanlık görünüyor ancak mahallî idarelerin de sorumlulukları var. Kanunlara nazaran bayan konukevleri, gündüz bakım konutları açmalılar. Anne dışarıya çıktığında çocuğunu bakım merkezine bırakabilmeli. Fiyatsız, düşük fiyatlı gündüz çocuk bakım merkezlerini çoğaltmalıyız. Çocuk muhafaza gruplarının niceliksel olarak kâfi olmadığını görüyoruz. Takviye uyguladığımız aileleri sıklıkla izlemeliyiz.”
‘Alınması uygun değil’
Prof. Dr. Tuncay, uluslararası literatürde yer alan “yeterli ebeveynlik” kavramına değinerek, “Anne ‘vasat’ fakat çocuğuna belli ölçüde sevgi, ilgi, şefkat gösterebiliyorsa en güzel kurulaşa göre tercih edilir. Gereğince ebeveynlik yetiyor. O şefkat kurumda verilemiyor. Öteki türlü en büyük berbatlığı yapmış oluruz” dedi. Tuncay “Eğer çocuğa bir makûs muamele yoksa, açık yahut üstü örtülü istismar, ihmal yoksa çocuğun anneden zorla alınması üniversal hukuk prensipleri açısından uygun değil” değerlendirmesinde bulundu.