Işıkçılar cemaatinin yayın organı Türkiye Gazetesi, et fiyatlarındaki artışın ‘yerli ete olan talebin düşmemesi’ne bağladı. Bugün yayınlanan Kaan Zenginli imzalı haberde şu sözlere yer verildi:
“Et ve Süt Kurumunun piyasayı dengelemek niyetiyle gerçekleştirdiği et ithalatı, fiyatların kategorize olmasına sebep oldu.
Perakendede yerli ette fiyatlar düşmezken, ithal fiyatları gerilemeye devam ediyor. Örneğin, ithal etten yapılan kıymanın kilosu 360-400 liraya kadar bulunabilirken, yerli hayvandan yapılan kıymanın kilosu 600 liradan başlıyor. Birebir formda ithal hayvandan yapılan kuşbaşı etin kilosu 450 lira civarındayken, yerli hayvandan yapılan kuşbaşının kilosu 650’den başlıyor. Yerli kuzu kuşbaşı fiyatı ise 780-850 lira ortasında değişiyor. Yerli et fiyatlarının düşmemesinde en büyük etkenin “vatandaş talebi” olduğu tabir ediliyor. Bilhassa konut hanımlarının yerli et, işletmelerin ise ithal et tercih ettiği belirtiliyor. Mezbahalardaki yerli kesim fiyatları düşerken, kasaplardaki yerli et fiyatlarının tıpkı kalması yansılara neden oluyor.
Son açıklanan sayılara nazaran şimdiki kesim fiyatları, danada 340 TL’den 335 TL’ye düştü. Tıpkı halde inek karkas kesim fiyatı da 287 TL’den 280 TL’ye geriledi. Düve karkas kesim fiyatı ise geçen haftaya nazaran 2 lira gerileyerek 317 TL’den 315 TL’ye düştü. Fakat kasapların yerli et fiyatlarında bir değişim gözlenmiyor. Kurban Bayramı’ndan bu yana yerli et fiyatları yerinde sayıyor. Kasaplık yapan Ali İstek Çandırlı “Çoğu kasap ithal et bulundurmaz. Genelde marketlerde ithal et satılır. Zira kasaptan alışveriş yapan tüketici ithal et istemiyor. Yerli ete olan talep devam ediyor. Yerli et tüketen bir vatandaş kolay kolay ithal ete geçmiyor. Zira eti sert ve lezzetsiz buluyor. Fiyatları da gelen talep artırıyor” dedi. Ayrıyeten işletme masraflarının de arttığını söyleyen Çandırlı “Kesim fiyatları geriliyor ancak bizim de sarfiyatımız artıyor. Güç maliyetleri yükseliyor” dedi.
GERÇEK SEBEBİ ‘SAKLI SEÇİLMİŞLER’DE
Odatv İmtiyaz Sahibi Gazeteci Soner Yalçın’ın 2017 yılında yayımlanan ve tesirleri hala devam eden kitabı Gizli Seçilmişler, besin bölümünde yaşanan kirli oyunları açığa çıkarıyor. Yerli et konusuna detaylı biçimde yer verilen kitapta yer alan şu bilgiler, et fiyatlarındaki artışın gerçek sebebinin cevabı niteliğinde:
“Dünya et üretiminde AB’nin hissesi yüzde 17.1ve ABD’nin hissesi yüzde 27.8.
ABD-AB, dünya pazarındaki hisselerini artırırken ülkemizde ne oldu:
– Türkiye’de; 1980 yılında 16 milyon sığır varken, 2016’da 14 milyona düştü.
– Türkiye’de; 1980 yılında 1.1 milyon manda varken, 2016’da 142 bine düştü.
– Türkiye’de; 1980 yılında 49 milyon koyun varken, 2016’da 30 milyona düştü.
– 40 yıl evvel bir klşiye 1 koyun düşerken günümüzde bu sayı 4 şahsa 1 koyun durumuna geriledi!
Keçi sayısında azalma daha vahim.
Peki… Neler oluyor?
Orta Anadolu’da “Yerli Kara” sığırları vardı. Dişiler 200 kilo, erkekler 300 kilo ağırlığındaydı. Az ot ve az samanla beslenirlerdi. Uysaldılar. (Buzağılama ortasında geçen) laktasyon müddetleri 200 gün; süt randımanı 700-900 litre; ve süt yağı oramyüzde 4 civarındaydı. Bakım ve besleme kuralları iyileştirilirse süt randımanı 1.200 litreye kadar çıkabiliyordu.
***Dört yerli ırkımız vardı. Yerli ırklar bugün kayboluyor. Yerlerine; “Hollanda Holstein/Holştayn”, “İsveçre Brown Swiss /Montofon”, “Belçika Mavisi”, “İskoç Angus”, “Hindistan Brahman”, “Amerikan Brangus”, “Fransız Chalorais”, “Macar Grey”, “Fransız Limousine”, “İngiliz Shorthorn”, “İtalyan Pied-mentosa”, “İngiliz Hereford” vb. “meşhur ırklar” ithal ediliyor!
Birçok ülkenin yerli ırkı yokken, bizim dört yerli ırkımız sistematik biçimde neden yok ediliyor? Bugün ithal “meşhur ırklar” Türkiye pazarını tümüyle ele geçirmek üzere…
Çok gerilere gitmeyeyim…
2000 yılında sığır varlığının yüzde 16.8’i kültür ırkı; yüzde 44’ü kültür ırkı melezi; ve yüzde 39.2’si yerli ırktı. Bu oranlar… 2013 yılında tıpkı sırayla yüzde 41.3, yüzde 42.4 ve yüzde 16.3 oldu. Sayılar, “yerli ırk süratle eriyor,” diyor.
Diğer yandan…
2000-2013 yılları ortasındaki kültür ırkı oranı yüzde 16.8’den yüzde 41.3’e yükseldi. Bir diğer tabirle, 2000 yılında 1.8 milyon olan kültür ırkı sığır sayısı, 2013 yılında 6 milyon başa ulaştı. Tıpkı periyotta, 4.2 milyon baş olan yerli sığır sayısı ise azalarak 2.3 milyon başa geriledi. Yerli ırklar neden sahipsiz bırakılıp mukadderatına terk ediliyor?
Meselenin hassas yerine geliyoruz…
Sadece Türkiye’de değil. Endüstriyel üretimle birlikte hayvanların genetik çeşitliliği daraldı. Global şirketler, sığırları birkaç ırka indirdi!
Endüstri üretiminde şu an sekiz ırk hayvan kullanılıyor. Örneğin, 130 ülkede “holstein” inek ırkı var! İşte Türkiye’ye de bu ithal politikayı dayattılar. Ve, bunun sebepleri var kuşkusuz… Dünyada 1.3 milyar insan geçimini hayvancılıktan sağlıyor.
Türkiye üzere azgelişmiş ülkelerde üreticilerin çoğunluğu hayvanlarını köylerinin etrafındaki yerlerde otlatıyor. Ancak, hayvancılıkla uğraşan insanların sayısı giderek kimi iktisadi-si-yasi nedenlerle azalıyor.
Batı’da ise hayvancılık bölümü endüstrileşiyor ve et üreten firmalar giderek büyüyor.
Öyle ki: ABD-AB toplam ziraî gelirlerinin yarısından fazlasını, hayvan ve hayvansal eserlerden elde ediyor. Bunlar dünya hayvan varlığının yüzde 30-40’ına sahip olmalarına karşın, dünya toplam hayvansal üretiminin yüzde 75-80’ini ellerinde tutuyor! Buna rağmen… Türkiye’nin de içinde bulunduğu azgelişmiş ülkeler, dünya hayvan varlığının yüzde 60-70’ini ellerinde bulundurdukları halde, dünya hayvansal eser üretiminin yüzde 20-30’unu gerçekleştiriyor.
Neden?
Yazdım; Türkiye’ye sığır ve tavuk yetiştiriciliği dayatıldı. Bunun yolu pek verimli olmayan damızlık ithalattan geçiyordu.
İthal hayvanlar ve etler (keza yemler, ilaçlar) dışarıdan geldikçe yerli ırk yetiştiricileri hükümetlerce desteklenmez oldu.
Sadece sığırlarımız değil… Küçükbaş hayvan yetiştiriciliği de bilerek ihmal ettirildi. Koyun-keçi ıslahı çalışmaları kitlesel seviyede planlanmadı.
İthal sığır yetiştiricilerine yapılan desteklemeler koyun ve keçi yetiştiricileri için geçerli olmadı”